Nye gjødselreglar krev tilpassingar

Målet med regelverket er å redusere fosforavrenning og sikre betre balanse mellom fosforbruk og -uttak. Endringane inneber strengare krav til spreieareal og meir dokumentasjon, noko som kan gje utfordringar, særleg for jærske bønder med avgrensa areal. Regelverket blir innført gradvis, der nokre endringar gjeld allereie i år, medan andre har overgangsordningar. Her skal vi prøve å gå gjennom dei viktigaste endringane – kva som skjer no, og kva som skjer i åra framover. Det er framleis ein del uklarheiter rundt handhevinga av regelverket i overgangsperioden, og derfor presenterer vi dette med eit visst forbehold.

Strengare krav til spreieareal

• Nye normtal for gjødselutslepp per dyr.
• Strengare krav til kor mykje fosfor ein kan tilføre per år.
• Maksgrensene for tilført fosfor omfattar no både husdyrgjødsel og mineralgjødsel (tidlegare berre husdyrgjødsel).
• Krav om spreieareal på innmarksbeite, også om ein berre brukar mineralgjødsel.

Kortare spreieperiode

Ny spreieperiode fra 2027: 1. mars til 15. september. På Jæren er siste frist sett til 1.september, detter har Statsforvaltaren signalisert at dei ønsker skal gjelde for heile Rogaland.

Nytt krav om gjødslingsjournal

• I tillegg til gjødslingsplan må ein no føre journal som viser faktisk bruk av gjødsel gjennom vekstsesongen.
• Rapportering er nødvendig dersom ein bortskaffar meir enn 75 kg fosfor per år, til dømes ved levering til nabo eller biogassanlegg.

Balansegjødsling

• Moglegheit for å gjødsle sterkare om ein kan vise til balanse på garden ved å dokumentera forholdet mellom tilført og fjerna fosfor (1:1).
• Landbruksdirektoratet skal utvikle verktøy for berekning av dette.

Endringar i gjødselregelverket 2025–2033

Frå 2025

• Nye normtal for utslepp frå dei enkelte dyregruppene
• Fosforgrense per daa: 3,5 kg P/daa for heile landet.
• Maksgrensene for tilført fosfor omfattar no både husdyrgjødsel og mineralgjødsel

Frå 2027

• Strengare krav til spreieareal:
  • Ny fosforgrense: 3,1 kg P/daa i Rogaland, 2,8 kg P/daa resten av landet.
• Endring i spreiefrist:
  • Hovudregel:
    • Etter 1. mars. Før 15.september.

• På Jæren er siste frist sett til 1.september, dette har Statsforvaltaren signalisert at dei ønsker for heile Rogaland.

Frå 2028

• Nye krav til innmarksbeite:
  • Ut sesongen 2027 kan mineralgjødsel spreiast utan godkjenning dersom dette vart gjort i 2022–2023.
  • Frå 2028 krevst kommunal godkjenning av spreiearel ved bruk av mineralgjødsel.

Frå 2030

• Fosforgrense: 3,0 kg P/daa i Rogaland, 2,5 kg P/daa resten av landet.

Frå 2033

• Fosforgrense: 2,7 kg P/daa i Rogaland, 2,3kg P/resten av landet.

Sjå tabell under for korleis dei nye normtala og fosforgrensene vil slå ut i Rogaland innanfor dei ulike produksjonane i åra som kjem. Tala under årstala er antal dekar påkrevd til gitt dyretal.

*GDE kalkulator**Fosforkalkulator

Om du ønsker meir informasjon om det nye regelverket har Landbruksdirektoratet laga ei rettleiing som du kan finne ved å følgje denne linken; Rettleiing til gjødselbrukforskrifta - Landbruksdirektoratet

Det er utvikla ein ny Fosforkalkulator som erstattar den gamle GDE kalkulatoren for å berekne tilgjengeleg spreieareal på eigendommen. Denne finn du og på direktoratet sine sider: Nye regler for lagring og bruk av gjødsel trer i kraft - Landbruksdirektoratet

Me i NLR bistår gjerne i utrekning av spreieareal på ditt bruk.